Vandaag wandelen we vanuit Oosterhout in noordelijke richting via Geertruidenberg naar het eindpunt Raamsdonk. Net als in etappe 6 liggen begin- en eindpunt voor een wandelaar slechts zo’n 9 km uit elkaar, maar door allerlei interessante slingers te maken in het Brabantse land wandelen we wat extra kilometers. Op onderstaande uitsnede van een historische kaart uit 1810 kun je het gebied zien waar we vandaag doorheen lopen én enkele historische plekken die de vorige keer op ons pad lagen.
Oosterhout Bredascheweg - Wilhelminakanaal. Prentbriefkaart. Maker en uitgever onbekend. Datering: ca. 1938. Formaat: 9 x 14 cm. Vindplaats: pbk-O 31 / 132 (1) |
Voorgevel van bierbrouwerij De Gekroonde Bel. In: Noordbrabantsch-Beiersch bierbrouwerij "De Gekroonde Bel", Oosterhout (N.-Br.) etc. Pag. 2. Vindplaats: CBM C 06333 |
Tegeltableau met het beeldmerk van De Gekroonde Bel. Bredaseweg 106/106 A, Oosterhout. © Jolanda van den Akker / Brabant-Collectie, Tilburg University |
Via het Slotpark lopen we verder oostwaarts en passeren op Zandheuvel 51 de voormalige Sint-Vincentiusschool (nu: Speelgoed- en Carnavalsmuseum ‘Op Stelten’). De Brabant-Collectie is in het bezit van onderstaande prentbriefkaart van het gebouw dat stamt uit 1914.
St. Vincentiusschool a/d Zandheuvel. Oosterhout. Prentbriefkaart. Maker, uitgever en datering onbekend. Formaat: 9 x 14 cm. Vindplaats: pbk-O 31 / 610.11 (1) |
Een paar kilometer verderop ligt iets van onze route verwijderd de Slotbosse Toren, een restant van het uit 1289 daterende kasteel Strijen. Toen edelman Willem van Duvenvoorde rond 1325 het terrein opkocht, maakte hij er een van de grootste kastelen in Brabant en Holland van. In de 16e eeuw, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het vernietigd en nooit meer herbouwd. Nu rest een 25 meter hoge hoektoren, gelegen op een eilandje omringd door sloten.
Toren van kasteel Strijen, Oosterhout. Gekleurde pen-/penseeltekening. Maker en datering onbekend. Vindplaats: O 31 / 820.11 Strij (8) |
We lopen noordwaarts en laten
Oosterhout achter ons. Nadat we onder de drukke A59 door zijn gewandeld, lopen
we langs de oevers van de Donge en krijgen al snel de voormalige Dongecentrale
in zicht.
Zicht vanaf de zuidkant op de Dongecentrale (augustus 2023). © Jolanda van den Akker / Brabant-Collectie, Tilburg University |
Na de brug over de Donge bereiken we Geertruidenberg waar we het pad over de stadswal volgen. Deze plaats, gelegen aan belangrijke vaarroutes, kreeg in 1213 stadsrechten en was van oorsprong Hollands. Willem van Oranje gaf na zijn Inname van Geertruidenberg in 1573 de opdracht de middeleeuwse stadsmuur te vervangen door een gebastioneerd stelsel. In de 17e eeuw zorgde Menno van Coehoorn voor verdere uitbreidingen en werd de stad een strategische plaats in de Zuiderwaterlinie. In 1813 werd Geertruidenberg definitief bij (Noord-)Brabant gevoegd.
Onderstaande kaart uit onze collectie geeft een indruk van de stad in de 18e eeuw.
Grondtekening van de Stad Geertruidenberg. Kopergravure. Maker onbekend. Uitgever: Isaak Tirion. Datering: 1747. Formaat: 20,7 x 32,2 cm. Vindplaats: G 22.1 / 020 (9) |
Heb je zin en tijd, dan kun je in Geertruidenberg een kleine omweg maken om nog wat extra bezienswaardigheden te bekijken, zoals de Hoofdwacht, het Arsenaal, het Staatenbolwerk met het Kruithuis en de Oude Wacht. Onze route gaat echter naar de Markt, een prima plek overigens voor een pauze. De typische vorm van deze markt vindt zijn oorsprong in de zandrug waarop de stad gebouwd is.
Geertruidenberg. Markt.. Prentbriefkaart. Maker: Arthur Klitzsch. Uitgever: Gez. de Wit. Datering: 1929. Formaat: 9 x 14 cm. Vindplaats: pbk-G 22.1 / 121 Mark (6) |
Opnieuw steken we de rivier Donge over en bereiken Raamsdonkveer. Hier maken we een kleine lus naar fort Lunet aan de Donge, gebouwd tussen 1837-1839 om de Zuiderwaterlinie en vesting Geertruidenberg te versterken. Ook zorgde het voor de verdediging van de Donge en de straatweg Breda-Gorinchem. Fort Lunet is in 1919 opgeheven als verdedigingswerk. Na een restauratie in 2012-2014 is hier momenteel een escaperoom met restaurant gevestigd.
We steken de A59 over bij knooppunt Hooipolder en zien aan de rechterhand een watertoren naar ontwerp van Hendrik Sangster. Iets verderop ziet de goede observeerder aan Oosterhoutseweg nr. 79 nog een fraai bouwwerk, namelijk een voormalig stoomgemaal daterend uit 1901.
Nadat we onder de A27 door zijn gegaan volgen we een fraai pad langs rivier de Donge. Daar waar de rivier naar rechts gaat, slaan wij links af en zien in de verte de St. Bavokerk van Raamsdonk, het eindpunt van vandaag. De volgende keer lopen we naar Drunen.
Zicht op de St. Bavokerk van Raamsdonk (augustus 2023). © Jolanda van den Akker / Brabant-Collectie, Tilburg University |
Bronnen:
- Noordbrabantsch-Beiersch bierbrouwerij "De Gekroonde Bel", Oosterhout (N.-Br.): beschrijving der inrichting. Bergen op Zoom: Juten, 1904. Vindplaats: CBM C 06333
- J. Hoek: Raamsdonk en Raamsdonkveer: ten tijde van weleer. Raamsdonkveer: Vèrse Hoeven, 1995. Vindplaats: BRA Z6 HOEK 1995
- A. Spee e.a.: Kleine monumenten: Geertruidenberg, Raamsdonkveer, Raamsdonk. Geertruidenberg: Oudheidkundige Kring 'Geertruydenberghe', 2013. Vindplaats: BRA J3 SPEE 2013
- H. Tielemans: Wandelen door vergeten Oosterhout: een greep uit de fotocollectie van Harrie Tielemans. Raamsdonkveer: Vèrse Hoeven, 1999. Vindplaats: BRA Z6 TIEL 1999
- B. Zijlmans en C. Schuller: Een glashelder verhaal: de omzwervingen van een serie glasnegatieven van Geertruidenbergse prentbriefkaarten. Geertruidenberg, 2023. Vindplaats: BRA Y3 ZIJL 2023