Kievit



C. Nozeman, M. Houttuyn, C. Sepp, J.C. Sepp:
Nederlandsche vogelen volgens hunne huishouding, aert en eigenschappen beschreeven
KOD 041 G 01

Tringa, Vanellus, Gavia, Vulgaris, of Kievit

Nozeman opent zijn betoog over de kievit met de volgende positieve volzinnen:
"De Kieviten mogen in ons Land zeer gemeene Vogelen zyn, wel degelyk echter heeft men reden, om hen zoo wel by onze uiterlyk Fraeisten, als by onze Nuttigsten te plaetsen. Niettegenstaende zy jaerlyks in hunne voortteeling' een aenmerklyken afbrek schynen te lyden door de beroovinge van honderdduizenden hunner Eijeren, en niettegenstaende zy zelf ook in 't naejaer in grooten getalle met slagnetten opgevangen, en gedood worden, blyft 'er echter altoos, door wyze en gunstige schikkinge der Voorzienigheid, voor ons Land eene verbaezende veelheid van dit gevogelte overig. Nuttig is het zelve en dienstig in meer dan één opzicht. Onverbeeldelyk tallooze menigten van allerlye gewormten en Insekten, die anders, ongemoeid voortleevende en voortteelende, wel haest tot verderf van onze veldvoortbrengselen eene machtige overhand bekoomen zouden, worden 'er van 't vroege voorjaer af tot in den herfst door de Kieviten opgeruimd."

De naam kievit verwijst naar de tweelettergrepige baltsroep van deze vogel, iets in de trant van 'tjoewiet'. De wetenschappelijke naam, Vanellus vanellus, betekent ijdeltuitje. Zijn vliegkunsten, glimmende verenpak en het parmantige kuifje doen hem daar ook wel aan denken. In Nederland komt de vogel vrij algemeen voor.

Het zoeken van kievitseieren (Ljipaai sykjen) in Friesland houdt de gemoederen nog steeds bezig. Traditie is om het eerste kievitsei aan te bieden aan de Commissaris van de Koningin (vroeger werd het aan de Koningin aangeboden). In de Europese Unie is dit rapen echter verboden en de afgelopen jaren zijn er tal van processen gevoerd. Het rapen is nu toegestaan, zij het onder strikte voorwaarden en regelgeving.

Over het 'testen' van een kievitsei schrijft Nozeman:
"Om te ontdekken of de Kievitseijeren vuil, dan schoon en eetbaer zyn, draeijen sommigen dezelven (het dikke eind naer boven houdende) op 't midden der lengte, langzaem over het puntje van hunne Tong, en brengen oogenblikkelyk, nae ééne omdraeijing aldus gedaen te hebben, het middenpunt van het dikke einde van 't ey tegen de punt hunner tong. Voelt men dan aen dezelve eene merklyke hitte, zoo is het ey nog schoon en goed, maer wordt de punt der tong op dat middenpunt koude, of geene hitte, gewaer, zoo is het ey reeds vuil."

Vindplaats: KOD 041 G 01